داستان یک عکس: آیا عکس جنجالی روت ارکین از دختری در ایتالیا، واقعا به درستی نماد آزار و اذیت خیابانی مردان نسبت به زنان شد؟ - مجله وبلاگ فروش

با ما همراه باشید و با تور ایتالیا از به بهترین کشور اروپا سفر کنیم و در شهرهای ونیز، فلورانس و رم بگردیم و بناهای تاریخی این کشور تاریخی را از نزدیک ببینیم.

وی که نویسنده، کارگردان و تدوین گر فیلم فراری کوچولو Little Fugitive بود نامزد جایزه اسکار بهترین داستان در سال 1953 شده است. اما عمده شهرت او تنها از یک عکس حاصل شد:

کمتر کسی است که عکس بالا را ببیند و واکنشی نشان ندهد و تفسیری از آن در ذهنش ایجاد نگردد.

برداشت اول - تلقی رضا معطریان (عکاس خبری مشهور و شاخص ایرانی)

روت ارکین تنها فرزند ماری روبی هنرپیشه فیلم های صامت هالیود بود. او در سال 1935، در حالی که تنها 17 ساله بود، در یک ماجراجویی، با دوچرخه از لوس آنجلس به واشنگتون رفت و در تمام طول جهت از هر آنچه دید و خواست عکاسی کرد و خاطراتش را در حاشیه عکس های یاداشت کرد.

این سفری برای روت سفری بود به جهانی پر رمز و راز عکاسی. روت بسیار کنجکاو بود و همواره می کوشید جهانی اطرافش را با تجربه های شخصی درک کند.

در سال 1951 نینالی کریگ، دانشجوی 23 ساله آمریکایی برای دیدن و اقامت چند ماهه به ایتالیا رفت و بمنظور صرفه جویی در یک هتل ارزان قیمت اقامت گزید و از قضا روت ارکین هم که تازه از خاورمیانه بازگشته بود در همین هتل با او آشنا شد و متوجه دردسر های سفر این دختر تنها شد.

روت تجربه سفر فردی این دختر را بسیار جذاب دید و بخاطر تجربه مشابهی که در 17 سالگی اش داشت، تصمیمم گرفت سرگذشت این دختر زیبا را عکاسی کند.

نینالی هر روز برای دیدن شهر و آثار تاریخی آن از هتل خارج می شد و با وسایل مختلف به گوشه گوشه شهر سرک می کشید، روت با احتیاط که تنهایی نینالی را مخدوش نکند او را همراهی می کرد. نینالی بسیار جذاب و خوش اندام بود و به شدت مورد توجه مردان ایتالیایی قرار داشت و از همین رو تم اصلی داستان روت بر پایه همین توجه ها شکل گرفت.

دریکی از همین روزها، نینالی برای خرید به یکی از خیابان های فلورانس رسید که مردان بسیار با نگاه های سنگین او را برانداز می کردند و نینالی در حالی که شال خود را سفت چسبیده بود از میان مردان با ترس و اضطراب می گذشت.

روت این صحنه را عکاسی کرد تا مهم ترین عکس زندگی اش را گرفته باشد. این عکس نماد آزار و اذیت زنان لقب گرفت و از 1951 به بعد بارها مورد نقد و نظر نهاده شد و به اشکال مختلف تجدید چاپ شد. این عکس آنقدر مورد توجه واقع شد که عکاس و سوژه هر دو به چهره های شناخته شده برای مردم و رسانه ها تبدیل شدند.

نینالی در مصاحبه های متعدد از خاطره آن روز و سفر شش ماه اش سخن گفته است و روت هم تجربه آن روز را از زبان خود بازگو نموده است. آنها دو دوست واقعی شدند و بارها کنار این عکس با هم حضور پیدا کردند و عکس یادگاری دریافتد. روت عکاسی را در تمام طول عمر با جدیت ادامه داد ولی هرگز نتوانست موفقیت مجموعه دختر آمریکایی در ایتالیا را تکرار کند.

برداشت دوم از یوریک کریم مسیحی (نویسنده، منتقد ، عکاس و پژوهشگر عکس و طراح گرافیک)

مکان هایِ در نام عکس را می توان با هر مکان دیگری عوض کرد: دختری فرانسوی در ژاپن، دختری مصری در آمریکا، دختری هندی در لهستان، دختری پرتغالی در پرتغال، دختری ایرانی در ایران و یا شاید؛ دختری در فیس بوک و چه خوب ادامه می دهد نوشته شرح تصویر را که؛

چه تفاوتی می نماید؟ کجای جهان این گونه نیست؟ طبیعی ست که واکنشی که از مردان در عکس می بینیم در همه کشورها یکسان نباشد، اما بدیهی است که همه جا، هرجا زن و مردی، زنان و مردانی زندگی می نمایند، مردان عمدتا نگاهی این گونه حریصانه و وقیحانه داشته باشند. این ناشی از آموزه هایی ست که از کودکی به مردان آینده می آموزانند، که این گونه باشند، که این گونه خوب است، که این مرد بودن است. و این آموزه های غیرانسانی ست که این گونه باعث عذاب دخترِ آمریکایی شده است.

او در این دالانِ در دوزخ، گام را از گام با این تصور برداشته که پس از طی چند مترِ دیگر خلاص خواهد شد، اما این تصورِ نادرست ساده دلانه است. آیا او در دالان پیشین که پیاده روی کوچه پشتی بوده شرایط بهتری داشته؟ آیا در دالان بعدی که پیاده روی سوی دیگر خیابان است شرایط بهتری خواهد داشت؟

پیاده رو، جنان که از نامش پیداست، محلی ست برای راه رفتن و در اصل محلی برای راه رفتن و پرسه زدن و وقت گذرانی و تفریح، و مهم تر از همه محل یک رفتار اجتماعی است، رفتاری برخاسته از منش اجتماعی شهروندان. در پیاده رو آدم ها از کنار هم می گذرند بی این که با هم کاری داشته باشند و بی این که مزاحم هم بشوند و اگر هم با هم آشنا باشند، حالی و احوالی و باز از سر گیریِ قدم زدن. اما در این پیاده رو که چهارده مرد، چنان که گویی در ماموریت آزردن زنان گذرنده باشند، ایستاده اند و زن جوان را، چون جنگاوری که بخواهد ضربه های دیو را تحمل کند، زیر ضربه های چشم ها و زبان ها گرفته اند و دختر از پا افتاده در تصور خروج از این دالان کشنده است.

خیابان، جایی که روت اُرکین در آن ایستاده و عکس گرفته، به نظر چندان خلوت می آید که عکاس تقریبا وسط آن ایستاده تا عکسی از شرایطی که برای همجنس و هموطنش پیش آمده بگیرد. از مردان میخکوب شده بر سطح پیاده رو تنها یک نفر است که آشکارا به عکس نگاه می نماید، اولین نفر از سمت راست. چند نفر دیگر مشکوک اند به نگاه کردن به عکاس، اما چرا او یا آنها به عکاس نگاه نموده اند؟ مگر متاع جلوی چشمشان چه کم داشته؟ آنها تناولشان را نموده اند و دختر از برابرشان گذشته است، مهم تر از همه این که مگر روت ارکین زن نیست؟ چرا او را برانداز ننمایند و درباره اش خیال نبافند؟ گو اینکه حتما دوربین عکاسی صورتش را پوشانده اما… فقط صورتش را پوشانده.

برداشت سوم - نکات اضافی:

این عکس در سال 1952 در مجله Cosmopolitan به چاپ رسید. اما تلقی و برداشت اولیه منتشرنمایندگان آن بازتاب ماجراجویی و سفر تنهای یک زن بود. مقاله ای که همراه این عکس چاپ شده بود، تشویق به سفر و ماجراجویی می کرد.

راستش در آن بازه زمانی، یعنی زمانی که تازه ملاحظات و ضروریات جنگ، زن ها را از حالت جنسی وابسته که بایستی همواره احتیاط نمایند و مردی همراهی شان کند تا به صاطلاح وظایف زنانه را به نیکویی انجام بدهند، رهانیده بود، آنقدر ذوق این رهایی زیاد بود که برخی چیزها نادیده گرفته می شد.

به همین خاطر حتی سوژه عکس هم در آن موقع و حتی دهه های بعد، حسی که حاکی در معرض آزار و اذیت قرار دریافت باشد، نداشت.

در حقیقت در حین گردش در فلورانس نینالی کریگ، از مردها بارها نشانی پرسیده بود. در مصاحبه ای در سال 2014 او می گوید که این عکس نماد آزار و اذیت نبوده. بلکه صرفا نماد گذران شاد اوقات یک زن تنهاست. او از مردان ایتالیایی به نیکی یاد می نماید و همه چیز را متناسب با فرهنگ زمان و مکان می داند. جالب است بدانید که نینالی کریگ؛ مدتی بعد با یک مرد ایتالیایی ازدواج کرد، ازدواجی که البته به جدایی انجامید.

برداشت نهایی: معجزه عکس

بالاخره باید این عکس را یک عکس نمادین بدانیم یا نه.

به این عکس بی نظیر عباس عطار نگاه کنید که در گرماگرم انقلاب 57 گرفته شده بود. این عکس هم چیزی از عکس روت اورکین کم ندارد:

اما تا همین چند وقت پیش، عکسی بود که کمتر دیده شده بود.

بگذریم که آدم ناگزیر یاد فیلم مالنا هم می افتد که برای اینکه از بحث خارج نشویم، بگذریم!

عکس روت اورکین یا عباس عطار را چطور باید تفسیر کرد؟

آیا باید مقاله ای در نکوهش نگاه های هرزه نوشت؟ از امنیت خیابانی زنان دفاع کرد؟

آیا باید شرایط زمان و مکان را در نظر گرفت؟ مثلا گفت که در ایتالیای دهه 50 آنگونه نگاه کردن به زنی خارجی، صرفا یک نگاه شهوتناک کنترل نشده نبوده، بلکه ناشی از کنجکاوی ذاتی فراجنستی هم بوده. یا اینکه سربازان بلاتکلیف در بهمن 57 در کنتراست با آشفتگی روزمره شان، به صورت انعکاسی، نگاهی انداخته اند و عکاس تنها یک لحظه را شکار نموده که نمایانگر جنتلمن نبودن سربازان نبوده.

از عکس انتظار دیگری نداشته باشید. کار عکس همین است! عکس شما را به فکر کردن در جهات مختلف وامی دارد.

عکس لحظه ای از زمان و مکان را منجمد می نماید و پیش چشمتان قرار می دهد. کاری به لحظه قبل و بعد و 10 سانتیمتر این سو یا آن سوتر از کادر عکس ندارد.

عکس می تواند برجسته نماینده یک واقعیت باشد، باعث سوء تفاهم گردد. شما را خشمناک کند و یا حتی انگیزه ای برای صلح باشد.

تفسیر یک عکس در زمان فرق می نماید. نسل های مختلف ممکن است به یک عکس به صورت های مختلف نگاه نمایند و برداشتی متفاوت داشته باشند. این برداشت ممکن است حتی با غرض و نگاه زیبایی شناسانه یا منتقد ثبت نماینده عکس هم در تضاد باشد. هر کسی بنا به مطالعات و روحیه و شخصیت خود ممکن است برداشتی متفاوت از یک عکس ارائه کند.

عکس یک معجزه است و گاهی کاری می نماید که یک ویدئوی باکیفیت هم از انجام آن عاجز است. عکس فریز می نماید و می تواند مخاطب اش را هم دقایقی در بهت فرو ببرد.

بیشتر و دقیق تر عکس ببینیم.