گفت وگو با کارگردان های قلعه حیوانات: ماجرا از یک دبیرستان دخترانه آغاز شد - مجله وبلاگ فروش

خبرنگاران - یکتا بی احتیاج: این شب ها سالن استاد انتظامی خانه هنرمندان ایران، میزبان نمایش قلعه حیوانات است. نمایشی که بر اساس نمایشنامه ای از بهروز غریب پور بر روی صحنه رفته است. در سال 1384، بهروز غریب پور، داستان مشهور جورج اورول را به فرم نمایش نامه درآورده و نشر اندیشه سازان آن را چاپ نموده است. عارفه آزرمی و سعیده خوش نژاد این نمایش نامه را به روی صحنه آورده اند. آن ها در این نمایش از سایه بازی، ویدئو، ماسک ، حرکات موزون و موسیقی زنده استفاده نموده اند. تا کنون این نمایش در دو سالن تئاترشهر کرج و دیوار چهارم اجرا رفته است و تا 13 دی 1398 در سالن استاد انتظامی اجرا می رود. گفت وگویی نموده ایم با دو کارگردان جوان این کار و درباره مصائب و شیرینی های کار پرسیده ایم.

• این گروه چه سالی شکل گرفت و تا به حال چه کارهایی انجام داده؟

خوش نژاد: گروه فانوس هنر با تأسیس آکادمی هنرهای نمایشی فانوس هنر در سال 1392 به عنوان اولین سالن خصوصی استان البرز در مهرشهر کرج پایه ریزی شد. بنده همراه جمعی از هم دانشکده ای های خود در رشته نمایش تصمیم گرفتیم وارد عرصه آموزش تاتر شویم و در سال 1391 آکادمی فانوس هنر را تاسیس کردیم و طی فراخوان مرکز هنرهای نمایشی برای ثبت گروه های فعال عرصه تئاتر، گروه فانوس هنر ثبت شد. از جمله کارهای اجرا شده توسط این گروه می توان به رویداد فراموش شدگان، ماه و پلنگ، همسایه ها، ابلوموف، در بسته، بن بست لالایی، کلفت ها، شازده کوچولو و ... اشاره نمود.

• فضای تئاتری کرج چطور است؟ جدی گرفته می گردد؟

خوش نژاد: در خصوص فضای تئاتر کرج باید چند مورد را مد نظر داشت؛ یکی اینکه کرج یکی از شهرستان های استان تهران بوده و هنوز از نظر ساختاری و اداری و زیرساخت های فرهنگی نتوانسته در حد و قواره یک استان ظاهر گردد و دیگر اینکه بیشتر افرادی که به شکل حرفه ای در پی اجرای نمایش هستند به فکر اجرا در تهران اند. همین مسائل باعث شده کرج از تمام پتانسیل های بالقوه خود در زمینه نمایش و حتی هنرهای دیگر نتواند به خوبی استفاده کند. بالطبع تاتر کرج آنچنان که باید رشد ننموده و نگاه مسئولان به این عرصه هم، همراه با مهر نیست.

• کار قلعه حیوانات چطور آغاز شد؟

آزرمی: حدود دو سال پیش بنده و خانم خوش نژاد در هنرستان هنرهای زیبای کرج به ترتیب دروس کارگردانی و بازیگری را تدریس می کردیم، به همین منظور ترجیح دادیم برای فهم بهتر و کاملتر این درس ها درکنار آموزش های تئوریک، در فضای اجرایی و عملی هم در کنار هنرجویان باشیم، به همین خاطر این متن پر پرسوناژ با فضایی فارغ از جنسیت را انتخاب کردیم تا امکان اجرا در دبیرستان دخترانه را داشته باشد. جرقه اجرای این نمایش از اینجا بود و در ادامه این تئاتر با تغییراتی در اجرا و در بازیگران، به یاری بازیگران حرفه ای همراه با هنرجویان آکادمی فانوس هنر به اجرای دوم و سوم و چهارم رسید.

• آیا به متن آقای غریب پور وفادار بودید؟

آزرمی: تا حد زیادی بله، روح نمایشنامه به شکل کامل حفظ شده، اما از آنجا که این نمایشنامه بیشتر برای اجرای عروسکی نوشته شده و زمان اجرای آن طولانی است، تغییراتی برای کمتر کردن کاراکترها و زمان اجرا در متن داده شد.

• کار کردن با بازیگران آماتور چه سختی ها و مزیت هایی دارد؟

خوش نژاد: کارکردن با بازیگران آماتور یا به عبارت دیگر بازیگرهای تازه کارجذابیت و سختی های ویژه خود را دارد. بیشتر نمایش هایی که در گروه فانوس هنر فراوری می گردد با حضور هنرجویان این آکادمی است. ما در این آکادمی مبنا را بر آموزش تا اجرا با توجه به مقوله زیست-تئاتر گذاشته ایم. یعنی هنرجوی آموزش پذیر در کنار آموزش های تئوری و عملی خود، ملزم به بازی یا حضور در چندین نمایش با اجرای عموم است تا آنچه را در کلاس آموخته به محک تجربه در صحنه واقعی اجرا بیازماید. بر این اساس اجراهای ما ادامه آموزش در آکادمی فانوس هنر است و اعتقاد داریم که این آموزش مداوم و سرانجام نیافتنی است. از دیگر سو بازیگران تازه کار بر اساس طبیعت نوجویی و تجربه گرایی خود را درگیر قالب های سفت و محکم و قبض شده نمی نمایند و اینجاست که خلاقیت شکوفا می گردد و ما از این اتفاق بهترین استفاده را می کنیم. بسیاری از لحظات جذاب در نمایش هایی که به صحنه برده ایم حاصل همین امر است که خلاقیت ها را مدیریت و جهت دهی مناسب نموده ایم.

• برگردیم به نمایش قلعه حیوانات، چرا ماسک هایتان نصف صورت را می پوشاند؟

آزرمی: دلیل انتخاب نیمه ماسک نیمه صورت در این نمایش آن بود که تا حد امکان، قدرت انتخاب تماشاگر را بالا ببریم و به ایشان فرصت تصمیم گیری دهیم که ترجیحشان در دیدن کدام بخش اجراست؟ همراهی با ماسک یا با چهره تماشاگر.

• آیا این شکل ماسک سازی سبب سردرگمی مخاطب نمی گردد؟

آزرمی: شاید این تکنیک کمی بین تماشاگر و اجرا فاصله بیندازد و از همذات پنداری صرف تماشاگر جلوگیری کند، اما این فاصله چیزی بود که در شیوه اجرائی مان به دنبال آن بودیم.

• در انتخاب موزیک، چرا از موزیک خارجی استفاده کردید؟ آیا موسیقی ایرانی به فضاسازی شما یاری نمی کرد؟

آزرمی: همانطور که در خلاصه نمایش آمده است، این نمایش حکایتی است آزاد از هر زمان و مکان؛ استفاده صرف از موسیقی ایرانی، فضای کار را محدود و جهت دار می کرد و این امر با ذهنیت ما فاصله داشت، اما در بخشی از اجرا نیز از قطعه آگرین استاد حسین علیزاده عزیز بهره بردیم.

• اگر از ابتدا به جای کار با نوجوانان دبیرستانی، قرار بود نمایش را با بازیگرانی حرفه ای پیش ببرید، آیا نمایش به گونه ای دیگر اجرا می شد، یا شبیه چیزی می شد که ما امروز شاهد آن هستیم؟

آزرمی: پاسخ به این سوال قدری مشکل است، چون از بدو امر دلیل انتخاب ما برای برگزیدن این متن، امکانی بود که نمایشنامه قلعه حیوانات برای کار با این گروه سنی از لحاظ تعدد نقش ها و عدم تاکید بر جنسیتی خاص فراهم می کرد، شاید اگر این محدودیت وجود نداشت و از اول بنا بود با بازیگران حرفه ای به سراغ این متن برویم شکل کارگردانی و فضاسازی متفاوت می شد، شاید تاکید بر بازی های فردی و استفاده از بدن بازیگران بیشتر در شکل اجرایی جای می گرفت، یا شاید میزانسن های شکل گرفته در اجرا پیچیده تر و پر تحرک تر می شد، اما چون سنگ بنای این اجرا در آن موقع گذاشته شد و در اصطلاح پازل قلعه حیوانات با این نگاه چیده شد، ورود بازیگران حرفه ای تر جزئیات کار را تغییر داد، اما کلیات اجرا به همان شکل سابق باقی ماند.

• به نظر می رسد که در نمایش شما چندان به طراحی صحنه توجه نشده است، آیا این کار عمدی بوده یا به خاطرکمبود امکانات؟

آزرمی: در واقع هر دو. از یک طرف فضای مینیاقتصادی که در طراحی صحنه و لباس ما وجود دارد اتمسفری را ایجاد می کرد که با تحلیل ما از متن هم خوانی داشت، از طرف دیگر چون این تئاتر به شکل مستقل تهیه شده و حمایت اقتصادی نداشتیم، محدودیت امکانات نیز وجود داشت.

• آیا در این اجرا از کسی تاثیر پذیرفتید و چه کسانی از شما حمایت کردند؟

آزرمی: بزرگترین حامی ما استاد بهروز غریب پور عزیز بودند که از همان ابتدای امر که برای کسب اجازه استفاده از متن به ایشان مراجعه کردیم با رویی گشاده و محبتی پدرانه پذیرای ما بودند و پس از آن در هر دوره از اجرا نیز پیگیر کار ما و بازخورد تماشاگرانمان بودند. به جز ایشان اساتید گرانقدری چون جناب آقای دکتر میرجلال الدین کزازی، جناب آقای اصغر همت، جناب آقای هوشنگ هیهاوند لطف بسیاری به ما، گروه فانوس هنر، و اجرای قلعه حیوانات داشتند. جز این در حدود 2 سال پیش بنده به دیدن نمایشی از استاد مسعود دلخواه به نام مفیستو رفتم، در آن اجرا به جز نکات ارزشمند و آموزنده بسیاری که برای من به عنوان یک مخاطب تئاتر وجود داشت، حضور دراماتیک موسیقی در صحنه، تاثیر بسیاری ایجاد می کرد، یکی از مولفه های اثرگذار موسیقی، شعر نویسی استاد دلخواه بر ملودی هایی آشنا مثل قایقرانان رودخانه ولگا و پالیوشکا پولیه بود، هنگامی که بنا شد ما قلعه حیوانات را به صحنه ببریم، خاطره آن اجرا برای من زنده شد، و چون این دو آهنگ با فضای کار ما و تحلیل ما همخوانی بسیار داشت، با پیروی از کار استاد دلخواه عزیر، ما نیز شعرهای موجود در نمایشنامه را بر اساس این دو ملودی، بازنویسی کردیم.

• خانم آزرمی شما در این نمایش هم کارگردان بوده اید و هم یکی از بازیگران، تجربه کارگردانی و بازیگری به شکل همزمان، برای شما چگونه بود؟

آزرمی: تجربه ای سخت اما شیرین! شاید بتوان گفت تنها در زمان اجرا در برابر تماشاگر، این امکان برای من فراهم می گردد که دست از کارگردانی بردارم و بازیگر باشم! اما در آن دقایق هم نگرانی های کارگردانی برای ریتم مناسب، هماهنگی نور و صدا، بازی و لحن درست بازیگران و... همراهم بود و هست، اما به هر حال لذتی که در هنگام بازی در نمایش برای من به دست می آید، باعث می گردد مسائل اجرا را که در مقام کارگردان تجربه می کنم کمتر احساس کنم یا تلخی مسائل در مقام کارگردان، با شیرینی بازی در مقام بازیگر تلطیف گردد. اگرچه در تمام این مراحل دل قرصی بزرگ من حضور خانم خوش نژاد در کنار اجراست که اگر بنده در درون نمایشم و امکان دیدن خیلی چیزها را ندارم، ایشان از بیرون نظاره گر همه چیز هستند و اصلاحیه های لازم را وارد می نمایند.

• نمایش قلعه حیوانات چهار بار اجرا شده، در این اوضاع کم رمقی تئاتر، چطور این اتفاق برای شما ممکن شده است؟

خوش نژاد: در خصوص استقبال از نمایش قلعه حیوانات توجه به یک نکته اساسی در هنر تئاتر بسیار یاری نماینده است و آن اینکه از یونان باستان تا کنون در تئاتر غرب، و در ایران قبل از اسلام تا دوران معاصر، هنرهای نمایشی در امتداد و ادامه داستانسرایی های پیش از خود بوده و هست. تراژدی های یونانی در ادامه سنت و فرهنگ ایلیاد و ادیسه است. تعزیه و نمایش های ایرانی ریشه در داستان ها و اسطوره های ایران پیش از اسلام دارد. در دنیای معاصر با نگاهی به آثار دراماتیکی که اقبال توجه تماشاگر را داشته بیشتراً اقتباس از رمان های شناخته شده اند. همین امر در خصوص قلعه حیوانات نیز مصداق دارد. رمان جورج اورول بسیار شناخته شده و ملموس برای ماست. نمایشنامه استاد غریب پور به خوبی این رمان را به قالب درام درآورده است. پس استقبال از چنین اثری دور از ذهن نباید باشد.

• و سخن آخر...

آزرمی: در سرانجام بر خودمان لازم می دانیم تا از همراهی و همدلی بسیار خوب اهالی محترم خانه هنرمندان ایران کمال تشکر را داشته باشیم. روی گشاده، حسن خلق، و کوشش پیگیرانه اهالی خانه هنرمندان به خصوص جناب آقای لاریان، سرکار خانم مزینانی، جناب آقای دکتر حسینی، جناب آقای بیات و دیگر دوستان همدل خانه هنرمندان ستودنی است اما متاسفانه علی رغم کوشش بی دریغ این دوستان برای ارائه بهترین خدمات به گروه های اجرایی، عدم امکانات حداقلی و مناسب مثل امکانات نوری سالن استاد انتظامی، قرارگیری اتاق فرمان درجایی نامناسب، نبودن پرده پروجکشن دائمی در سالن و... سبب به وجود آمدن مسائلی در اجرا می گردد که به نظر بنده شایسته است شورای شهر و نهادهای دولتی و مسئول با یاری به این قبیل سالن های خوش نام و پرخاطره، امکانات تجهیز سالن استاد انتظامی را نیز فراهم آورند.

آژانس مسافرتی: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه

sale-blog.ir: مجله وبلاگ فروش | ارائه نرم افزارهای مدیریت وبسایت