راز موفقیت شغلی ژاپنی ها چیست؟ - مجله وبلاگ فروش

مردی که سر میز نشسته بود فریاد زد: تو خفه شو! همه کارکنان دست از کار کشیدند و به کِیکو ساکوری خیره شدند. خانم ساکوری به سرعت متوجه اشتباهش شد.

چند سال از آن موضوع می گذرد. آن خاطره برای زمانی بود که کیکو ساکوری (Keiko Sakuri) فقط یک حسابدار آماتور در یک شرکت بزرگ ژاپنی بود. آن مرد نیز مشتری کیکو بود: مدیر اجرایی یک شرکت فراوری انرژی که بیش از 40 سال سن داشت. به همین خاطر و بر اساس پروتکل های سنتی ژاپن - احترام به بزرگتر ها و همچنین محترم شمردن کارکنان با سابقه بیشتر - کیکو می دانست که آن مرد می توانست بالا بردن صدایش را توجیه کند.

آن مرد داشت هنگام صرف نوشیدنی پس از کار، از روش های کاری حسابداریِ کیکو انتقاد می کرد. ساکوری، اما از خودش دفاع کرد و گفت که روش هایش کاملا صحیح بوده است. آن مرد دست از گلایه برنداشت. ساکوری هم در آخر گفت که روش های کاریِ او درست طبق قرارداد بوده است.

کیکو می گوید: همان موقع بود که او جوش آورد و سرم داد زد. من قوانین سلسله مراتبی را زیر پا گذاشته بودم و با بزرگتر از خودم مخالفت نموده بود. گرچه حق با من بود، اما در جایگاهی نبودم که با او مخالفتی کنم.

در محیط های سنتی شغلی در ژاپن، به ندرت کسی از کس دیگری تعریف و تمجید می نماید؛ به عبارت بهتر: تملق گویی ممنوع!

مهم نبود که روش های ساکوری درست است و یا اینکه آن مرد با بخش اعظم کار های ساکوری موافقت است و فقط با بخش کوچکی از آن مشکل دارد! در محیط های شغلی در ژاپن، به ندرت کسی از کس دیگری تعریف و تمجید می نماید.

کسب و کار در ژاپن ساز خودش را می زند، به شکلی که قوانین کاری ژاپن با قوانین کاریِ کشور های غربی و حتی دیگر کشور های آسیایی نیز فرق دارد. مثلا تمام مدیرانی که می خواهند برای نخستین بار کسب و کارشان را در ژاپن راه بیندازند، نوع بازخورد می تواند موجب بهت و حیرت گردد؛ بنابراین بهتر است تمام چیز هایی که از قبل در خصوص نحوه تعامل با کارکنان آموخته اید را کنار بگذارید.

ژاپنی ها واژه ای برای بازخورد ندارد!

شارون شوآیتزر، مدیر پروتکل و آداب معاشرت جهانی (Protocol and Etiquette Worldwide) می گوید که ژاپنی ها به شکلی سنتی هیچ واژه ای برای بازخورد ندارد، زیرا عمل بازخورد چیزی نیست که در ژاپن به کار کسی بیاید. به همین دلیل آن ها یک واژه برای بازخورد دادن کردند: فیدوباکو (Fidobakku).

جالب اینجاست که فیدوباکو در عمل چیز خاصی نیست! شوآیتزر می گوید: اگر تذکری را از مدیر ژاپنی خود دریافت نکنید، معنایش این است که دارید کارتان را درست انجام می دهید. اگر مدیرتان بگوید که پروژه تان را بروز کنید، معنایش این است که یک از کارتان چندان راضی نیست.

ممنون که 32% پروژه ات را انجام دادی!

مدیران ژاپنی، اما معمولا از کسی نمی خواهند که طرحش را بروز کند، زیرا از تمام کارکنان انتظار می رود تا مدام طرحش را بروز کند. این فرآیند در ژاپن هورِن سو (hou-ren-sou) نامیده می گردد که شامل موارد زیر است: آن ها در طول روز مدام به رئیس خود ایمیل می زنند و می گویند که چه زمانی به نهار می روند؛ چند درصد از پروژه شان را انجام داده اند، چه زمانی استراحت کوتاه خواهند کرد؛ یعنی تقریبا همه چیز را گزارش می دهند.

مدیران خارجی در چنین شرایطی وسوسه تعریف و تمجید کردن به سرشان می زند: ممنون که 32 درصد پروژه ات را انجام دادی! اما شوآیتزر می گوید که در ژاپن اصلا چنین کاری نکنید: اگر شما از کار آن ها تعریف کنید، هم آن ها حس شرمساری خواهند داشت و هم شما. فقط بگوید سپاسگزارم و جواب دیگری ندهید.

شاید مثل مدیران خارجی فکر کنید که احتمالا باید از گزینه گزارش سالانه بهره ببرید، اما تارو فوکویاما، مدیر شرکت اِنی پِرک، می گوید که جلسه های دو نفره با رئیس برای برآورد کیفی کار در ژاپن صورت نمی گیرد. شرکت AnyPerk در حیطه ارائه خدمات برای بهبود وضعیت خوشحالی کارکنان در محیط کاری فعالیت می نماید.

ارتقای روابط شغلی در ژاپن معمولا به وسیله دورهمی های شبانه با همکاران صورت می گیرد.

پس آن ها چگونه انتقاد می نمایند؟

اگر به یکی از همکارانتان بگویید که برای چنین کاری [جلسه دو نفره پیرامون آنالیز کیفی کار]به اتاق شما بیاید، این کار کمی وحشت زا خواهد بود. فوکویاما می گوید که مدیران ژاپنی به جای اینکار راه دیگری را امتحان می نمایند: آن ها را برای صرف یک نوشیدنی به بیرون دعوت می نمایند.

ژاپنی ها فرهنگی دارند که نومیکای (nomikai) نامیده می گردد: روسا همراه با کارکنان خود نوشیدنی صرف می نمایند و اغلب هم زیاد و حتی تا پاسی از شب! با این حال، بازخورد های رد و بدل شده در آن موقع بیشتر پیرامون مسائلی است که اشتباه پیش رفته است.

فوکویاما می گوید دلیل این مسئله این است که کارکنان ژاپنی معمولا از این شرکت به آن شرکت نمی روند؛ بنابراین از آنجایی که هدف آن ها کار ثابت در یک شرکت است، آن ها تلاششان را روی ارتقای شغلی می گذارند.

بهترین روش برای تحقق ارتقای شغلی نیز است که سرت را پایین بیندازی و اشتباه نکنی! وی در ادامه می گوید: برای اینکه مرتکب خطا نشوی، نباید ریسک کنی! بنابراین بسیاری از کارکنان فقط همان کاری را انجام می دهند که رئیسشان می گوید. شاید با خودتان بگویید که آیا این کار جواب می دهد یا خیر، اما داشتن قوانین واحد به تطبیق او با این فرهنگ یاری می نماید.

مثل یک گاو پیشانی سفید...!

مدیران خارجی که نتوانند خودشان را تطبیق دهند، جایی در بازار ژاپن پیدا نخواهند کرد. جیم ویتِل این موضوع را بهتر از هر کسی درک می نماید. او زمانی مدیر عمومی کارخانه فراوری بیسکوییت های رژیمی مک ویتیز بود و کارمندی داشت که یک فکر بکر به سرش زده بود! آن خانم کارمند گفته بود که چند محصول کارخانه را در ایستگاه های مترو بین مردم پخش نمایند، تا به وسیله هزاران مشتری بالقوه جذب گردد.

تعریف و تمجید در محیط کار باعث شرمساری خواهد شد

فروش محصولات کارخانه سیری کاملا صعودی را تجربه کرد و به همین دلیل ویتل تصمیم گرفت با آن کارمند به خاطر ایده خوبش یک جلسه بگذارد. جیم جلوی دیگران به ایده منحصر به فردِ آن کارمند اشاره نمود و گفت که واقعا کار خارق العاده ای نموده است. همچنین آن ها دیگر نیازی ندارند برای پوستر و بیلبورد های تبلیغاتی هزینه نمایند.

اما آن قضیه خوب پیش نرفت. گرچه بحث ارتقای شغلی و توجه کافی به آن کارمند به خوبی صورت گرفت، اما متمایز کردن یک شخص از دیگران باعث شد که او جلوی همکارانش مثل یک گاو پیشانی سفید گردد و دیگر کسی نتواند به او اعتماد کند.

ویتل می گوید: باید این قوانین را کاملا آموخت تا بتوان در ژاپن کار کرد. اگر این قوانین را یاد نگیرید، کارکنانتان به شما احترام نخواهند گذاشت. ویتل حالا در یک شرکت ژاپنی به نام RSR Partners در توکیو مشغول به کار شده که کارش آماده کردن مدیران خارجی برای آغاز کار در ژاپن است. ویتل می گوید: اینجا مثل جا های دیگر نیست؛ قرار نیست وارد محیط کاری جدید شوید و دیگران به خاطر سوابق شغلی تان به شما احترام بگذارند. در ژاپن همه چیز پیرامون اعتمادسازی و ایجاد رابطه خوب با دیگران تعریف می گردد.

یک مشق کوتاه

کیکو ساکوری هم در حال حاضر برای شرکت Aperian Global به عنوان مشاور ارشد کار می نماید. او هم در دفتر سان فرانسیسکو و هم در دفتر توکیو مشغول به کار است. کار کیکو این است که به مدیران اجرایی شرکت های غربی در فرآیند آماده شدن برای زندگی در ژاپن یاری کند. او حتی پروتکل های شغلی برای کار در ژاپن را نیز به آن ها آموزش می دهد.

عدم تطبیق با فرهنگ ژاپنی، مانع پیشرفت کاری خواهد شد

ساکوری هنگام آموزش مدیران شرکت های غربی یک تکلیف کوتاه به آن ها می دهد: 10 مورد از تعریف هایی که می توانید به عنوان بازخورد مثبت به کارمندتان بگویید را بنویسید.

کِیکو می گوید: همه با این تکلیف مشکل دارند. شاید فقط بتوانند 5 یا 6 مورد را پیدا نمایند. حتی بسیاری از آن تعریف ها هم شامل این موارد خواهد بود: بد نیست یا خوب است. آن ها نمی توانند با ذهنیت بازخورد مثبتِ ژاپنی آشنا شوند.

تمام این اوصاف، کارمندان جوان در صورت شنیدن چند واژه تعریف و تمجید از آن استقبال می نمایند. شاید نسل جوان به تدریج در حال تغییر است. حتی تعداد اندکی از شرکت ها از الگو های مدیریتی تعاملی و ارتباطی استفاده می نمایند. مدیران خارجی که برای اولین به ژاپن می آیند نیز روش های فیدوباکو را تست می نمایند.

ساکوری می گوید: اگر در شرکت قدم بزنید و به کارمندانتان آفرین بگویید، آن ها مدام به این فکر خواهند کرد که کجای کار اشتباه نموده اند. دلیلش این است که آن ها با خودشان فکر می نمایند که کاری را انجام داده اند که انتظار می رفت.

در عوض باید به سرنخ های غیرکلامی از طرف کارمندان توجه کرد تا متوجه شوید آیا بازخورد مثبت شما از آن ها، مورد پذیرش قرار گرفته است یا خیر. به همین دلیل، شاید تحسین کردن های گاه و بیگاه، مانند هر جای دیگر، به کارکنان انگیزه کافی برای ادامه کار را بدهد.

منبع: BBC World