راهنمای تغذیه بیماران مبتلا به سرطان

به گزارش مجله وبلاگ فروش، عصر حاضر دوره بروز بیماری های مزمن و زمینه ای است. با کنترل بیماری های عفونی امروزه سیمای بیماری ها چهره عوض نموده است. شیوع بیماری هایی مانند دیابت، بیماری های قلبی عروقی، پرفشاری خون، سرطان ها و نشانگان متابولیک افزایش یافته که در ایجاد آنها عواملی مانند شیوه زندگی و الگوی غذایی ناسالم نقش دارد و موجب

نویسنده:النازسیفی

چگونه احتیاجهای غذایی بیمار مبتلا به سرطان را تامین کنیم؟

عصر حاضر دوره بروز بیماری های مزمن و زمینه ای است. با کنترل بیماری های عفونی امروزه سیمای بیماری ها چهره عوض نموده است. شیوع بیماری هایی مانند دیابت، بیماری های قلبی عروقی، پرفشاری خون، سرطان ها و نشانگان متابولیک افزایش یافته که در ایجاد آنها عواملی مانند شیوه زندگی و الگوی غذایی ناسالم نقش دارد و موجب می گردد فرد با دارا بودن استعداد و زمینه ژنتیکی و دیگر عوامل محیطی بیشتر در معرض خطر قرار گیرد.

نه تنها نوع تغذیه در ایجاد این بیماری ها اهمیت دارد بلکه تغذیه و رژیم درمانی به اسم گام درمانی مهمی در کنار دارودرمانی تحت نام تغذیه - پزشکی درمانی (MNT) در کنترل این بیماری ها مطرح است.

در کشورهای پیشرفته به محض شناسایی بیماری در کنار درمان های معمول که طبق نظر متخصص انکولوژی رادیوتراپی صورت می گیرد بیمار از کانال رژیم درمانی هم عبور می نماید تا حمایت های تغذیه ای لازم صورت گیرد و تا جای ممکن از بروز مسائل بعدی پیشگیری گردد.

چرا تغذیه این بیماران اهمیت دارد؟

زیرا در این بیماری، فراوری عوامل ضد توموری که به طور طبیعی به وسیله سلول های بدن برای مقابله ایجاد می گردد و بعلاوه رادیوتراپی و شیمی درمانی کم اشتهایی و مسائل تغذیه ای را به همراه می آورد. یعنی در عین اینکه بدن در شرایطی قرار گرفته که سلول ها احتیاج های غذایی خاص و افزایش یافته ای دارند به علت کم اشتهایی و دیگر عوارضی که ذکر خواهد شد کمتر غذا دریافت می نمایند.

شرایط غذایی بهبود یافته، آثار جانبی را کاهش داده به باز توانی بیمار یاری می نماید.

بیمارانی که تغذیه مناسب در پیش می گیرند بهتر درمان های معمول را تحمل می نمایند و شانس بیشتری در بازیابی سلامت خود دارند.

با رعایت تغذیه مناسب، سیستم ایمنی ضعیف نشده و احتمال ایجاد عفونت های متعدد که در بیماران شایع است، کاهش می باید.

افرادی که تغذیه مناسب دارند کمتر دچار کاشکسی عضلانی (از دست رفتن توده عضلانی) می شوند.

تغذیه متنوع و مکفی احتیاج به انرژی، پروتئین و ریز مغذی ها را تامین نموده، با دریافت مقادیر کافی از انواع آنتی اکسیدان ها مانند کاروتنوئید ها، ویتامین E، اسیدهای فنولیک، آنتی اکسیدان قوی رسوراترول و... به وسیله غذا، بدن بهتر با عوامل اکسیدان مبارزه می نماید. التهابات کاهش می یابد و رادیکال های آزاد که طی سوخت و ساز در بدن شکل می گیرند و یا از محیط خارج بدن را تحت تاثیر قرار می دهند، خنثی می شوند. هر نوع سرطان با توجه به محل ضایعه، عوارض خاص خود را دارد و رژیم درمانی امری کاملا فردی است که با توجه به چگونگی سیر بیماری، سوابق پزشکی فرد، آزمایش های وی، داروهای مصرفی و. .. صورت می گیرد. در این مقاله سعی بر آن شده که اطلاعاتی عمومی و کلی برای بهبود شرایط غذایی به بیماران و خانواده آنها در مورد شیوه تغذیه داده گردد ولی ممکن است توصیه های داده شده به افراد گوناگون قدری متفاوت باشد.

به طور کلی مصرف پروتئین در بیشتر بیماران باید افزایش یابد که به وسیله مصرف گروه گوشت و جانشین ها مانند گوشت قرمز به ویژه گوشت مرغ و ماهی، تخم پرندگان، مغزدانه ها، حبوبات تامین می گردد. بیمار باید از تمامی گروه های غذایی استفاده کند.به ویژه مصرف کافی از گروه میوه و انواع سبزی برای تامین مقادیر کافی فیبر، ویتامین ها و فیتوکمیکال ها لازم است. بیماران سرطانی باید از آب سالم به مقادیر بالا طی دوره های رادیوتراپی استفاده نمایند. اگر بیمار از لحظه تشخیص تحت مراقبت های غذایی صورت گیرد بهتر تحت کنترل قرار می گیرد و کاشکسی عضلانی (حالتی که در آن بیمار دچار افت شدید وزنی و از دست رفتن توده عضلانی می گردد) کمتر اتفاق می افتد.

کم خونی

حدود 40 تا 60 درصد بیماران مبتلا، کم خونی دارند. این امر به علت عوارض پرتودرمانی است. در صورت لزوم پزشک آهن درمانی یا تزریق خون را توصیه می نماید. بیماران باید رژیم غذایی متعادل با مقادیر مصرف کافی از گروه گوشت و پروتئین های با کیفیت بالا داشته باشند. به ویژه مصرف منابع آهن هم که در منابع حیوانی وجود دارد و از سویی دیگر منبع خوب پروتئین است باید افزایش یابد. ممانعت نماینده های جذب آهن، مانند چای باید تا یک ساعت پیش و پس از غذا مصرف نگردد.مصرف منابع ویتامین C مانند آب پرتقال، گوجه فرنگی و. ..همراه غذا جذب آهن را افزایش می دهد. بیمار نباید خودسرانه مکمل آهن مصرف کند.

بی اشتهایی

بی اشتهایی در بیماران شایع است در حالی که بیماران به مقادیر کافی انرژی و پروتئین برای حفظ ذخایر بدنی احتیاج دارند، اغلب به علت داروهای شیمی درمانی، رادیوتراپی، یبوست های طولانی، درد و فاکتورهای ضدتوموری که بدن به صورت طبیعی برای مبارزه با سلول های سرطانی ایجاد می نماید، دچار بی اشتهایی می شوند.اطرافیان بیمار باید با صبر و حوصله سعی نمایند به بیمار غذا بخورانند. به این صورت که تعداد وعده های غذایی را از سه به شش وعده افرایش دهند و در عین حال حجم وعده غذایی کوچک باشد.

مقداری آرد، پودر جوانه گندم، بلغور گندم به غذاهای مایع مانند سوپ و آش اضافه نمایند. اگرچه به هیچ اسم توصیه به زیاده روی در مصرف چربی ها نمی گردد ولی در بیماران بی اشتها باید سعی گردد مصرف روغن های سالم (روغن های مایع) کمی افزایش یابد تا انرژی غذا تا حد ممکن افزایش یابد. غذاهای مورد پذیرش بیمار برای وی تهیه گردد. از چاشنی های گوناگون مانند لیمو و آب غوره برای تحریک اشتها و ترشح بزاق بیمار استفاده گردد.

اگر بیمار زود احساس سیری می نماید، سعی گردد تا یک ساعت پیش از غذا و در بین غذا آب و مایعات مصرف نکند و مصرف انواع سبزی خام کنار غذا، به پس از صرف غذای اصلی موکول گردد بعلاوه غذاهای سرخ شده کمتر مصرف گردد.

تغییرات حس چشایی

در مواردی که بیماران تحت پرتودرمانی سر و گردن قرار داشته باشند ممکن است از تغییرات حس چشایی شکایت نمایند. برای مثال روی طعم گوشت حساس می شوند و از طعم آن ناراضی اند.در چنین شرایطی از دیگر جانشین های گروه گوشت بهره ببرید.

بیشتر از گوشت ماکیان به ویژه ماهیان که منابع خوب امگا 3 هستند، تخم مرغ، حبوبات و مغزدانه ها و کره پسته و کره بادام زمینی بهره ببرید. اگر حس چشایی بیمار ضعیف شده ، به ناچار مقادیر بیشتری از طعم دهنده ها بهره ببرید ولی در مصرف شکر و نمک زیاده روی نگردد.

تمایل به مصرف غذاهای سرد یا مایع

بعضی بیماران نسبت به غذاهای گرم ابراز بی تمایلی می نمایند. برای این افراد سعی کنید بیشتر غذاها را به صورت سرد سرو کنید. محل صرف غذا تهویه مناسب داشته باشد و بوی غذا در خانه نپیچد. غذاهای سرد مانند الویه، کوکوها و... آب میوه ها، بستنی و ژله، مغزدانه ها مناسب اند.کسانی که دارای ضایعه در ناحیه سر و گردن، دهان، حنجره، مری هستند اغلب باید غذاهای مایع یا با قوام نرم که احتیاج زیادی به جویدن ندارند، مصرف نمایند. این افراد نباید از غذاهای پر ادویه استفاده نمایند و ممکن است آب میوه های اسیدی آنها را اذیت کند که در نتیجه باید از آب میوه هایی که اسیدیته کمتری دارد مانند آب هلو، آناناس و. .. استفاده نمایند یا آب میوه های اسیدی را رقیق نمایند.

یبوست

بیماران مبتلا به یبوست باید مصرف فیبر و مایعات را به روزی هشت لیوان افزایش دهند.در صورت لزوم، پزشک داروهای مسهل را توصیه می نماید.

مصرف مقادیر کافی، یعنی روزی حداقل پنج سروینگ از گروه میوه و سبزی، فعالیت بدنی متناسب با شرایط بیمار لازم است ضمن اینکه فعالیت بدنی به بهبود شرایط روحی و احساس نداشتن وابستگی و استقلال فرد یاری می نماید.

اسهال

بسیاری از بیماران از اسهال های طولانی شاکی هستند. این اسهال ها ممکن است به علت سوء جذب یا عارضه جانبی ایجاد شده باشد. برای مثال فردی که قبلا درمصرف شیر مشکل نداشته به علت کاهش فراوری آنزیم هضم نماینده قند شیر(لاکتاز) طی دوره درمان دچار عدم تحمل شیرمی گردد.در دوره های اسهال ضمن اطلاع به پزشک معالج باید مصرف مایعات، چای، انواع میوه ها و آب میوه ها و دفعات تغذیه را افزایش دادضمن اینکه به هیچ اسم از نوشیدنی های قندی غلیظ مانند نوشابه استفاده نگردد چراکه موجب بدتر شدن اسهال می گردد. باید از مصرف آنچه که سبب نفخ در بیمار می گردد، خودداری گردد.

تهوع و استفراغ

تهوع و استفراغ که پس از شیمی درمانی بروز می نماید تا حد زیادی به یاری داروها قابل کنترل است.در مواقعی که فرد احساس تهوع دارد، نفس عمیق کشیدن، قرار دادن تکه های یخ در دهان، صرف وعده های غذایی کوچک که بدون ادویه هستند و بو و طعم شدید ندارند و زود هضم هستند توصیه می گردد بنابراین در این حالت باید از غذاهای پرچرب و سرخ شده پرهیز گردد. ماست، مرغ آب پز و میوه های کمپوت شده، نوشابه های کربناته مناسب اند.در بیماری که استفراغ می نماید تغذیه نباید قطع گردد. سر باید بالا قرار گیرد. در دفعات زیاد و حجم کوچک غذا مصرف گردد.غذا نباید دارای بو و مزه شدید باشد.

خشکی دهان، بلع مشکل، زخم دهان

بیماری که تحت رادیوتراپی سر و گردن واقع شده است ممکن است دچار خشکی دهان گردد که این امر به افزایش پوسیدگی های دندانی و تمایل نداشتن به غذا خوردن می انجامد.مکیدن به افزایش ترشح بزاق یاری می نماید. مکیدن آب نبات های ترش، لیمو، تکه های یخ، جویدن آدامس های بدون قند به افزایش بزاق می انجامد.

در مواردی که فرد دچار سخت بلعی است باید بر حسب تحمل بیمار غذاهای مایع ولی پر انرژی شده به وسیله افزودن آرد، پودر شیر خشک، روغن مایع یا کره و... یا با قوام نرم که به وسیله میکس کردن غذاها در مخلوط کن به دست می آید به وی داده گردد. در صورت بروز زخم در دهان ضمن اطلاع به پزشک از غذاهای با قوام نرم استفاده گردد. مصرف غلات سبوس دار و ادویه جات تا زمان بهبودی منع می گردد.آب مرکبات و آب میوه های اسیدی هم نباید مصرف گردد.

منبع:www.salamat.com