روستاهای شیروان، جاذبه های بکر گردشگری
به گزارش مجله وبلاگ فروش، شهرستان شیروان در گوشه شمال شرقی استان، از شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به شهرستان اسفراین، از شرق به شهرستان فاروج و از غرب به شهرستان بجنورد محدود می گردد. فاصله مرکز شهرستان شیروان تا شهر بجنورد 52 کیلومتر و تا مشهد مقدس 195 کیلومتر است. این شهرستان با مساحت حدود 3904 کیلومترمربع دارای چهار شهر، سه بخش، 9 دهستان و 169 آبادی است. شهرستان شیروان در درۀ رود اترک بین رشته کوه های کپه داغ در شمال و آلاداغ در جنوب قرار گرفته است.
روستاهای دیدنی شیروان از برترین روستاهای جهانگردی و توریستی ترین مناطق کشور محسوب می شوند.
روستای اوغاز
اوغاز کهنه یکی از مهم ترین روستاهای قدیمی شیروان است که قدمت آن به بیش از 600 سال می رسد و بنای اولیه آن از طریق ازبکان بنیان گذاری شده است.
روستای اوغاز در دهستان سیوکانلو واقع شده است. دهستان سیوکانلو به مرکزیت روستای هنامه از بخش مرکزی در 15کیلومتری شمال شرق شهر شیروان قرار گرفته است.
آبشاری نیز در قسمت منتهی الیه شمال شرقی روستا واقع شده است. ارتفاع این آبشار از سطح اساس رودخانه حدود 3 متر است. دسترسی به این آبشار به صورت پیاده بوده و نیز برای همه اعضای خانواده ممکن نیست. فاصله این آبشار تا روستا به طور تقریبی کمتر از 5/1 کیلومتر اندازه گیری شده است.
در قسمت شمال شرقی روستا پس از عبور از داخل روستا و باغات، جهتی سنگلاخی همراه با جریان آب توجه جهانگردان را به خود جلب می کند. دو طرف این جهت زیبا را باغ های میوه در برگرفته که پس از سرانجام باغ ها در دامنه ها، شاهد دیوارهای سنگی بلند و حیرت آوری هستیم که سایه خود را به سر جهانگردان و عابران می اندازند. در قسمت انتهایی دره و در جایی که دیواره ها به هم نزدیک می شوند و تشکیل یک معبر تنگ را می دهند. آب رودخانه اوغاز از این محل تأمین می شود. با دیدن این مکان زیبا هر بیننده ای به آیات خداوند و نشانه های او ایمان قلبی پیدا می کند.
درختان کهنسال یا دیرزیست در هر کشور جزو مهم ترین ذخایر ژنتیکی گیاهی آن کشور محسوب می گردند و ارزش شناخت و حفظ این منابع از دیدگاه علمی، تاریخ طبیعی و حتی میراث فرهنگی قابل ارزیابی هستند. درختان کهنسال در طول هزاران سال، موانع اکولوژیک و تنش های نامساعد اقلیمی و محیطی متعدد را پشت سر گذاشته و هم چنان به زندگی خود ادامه می دهند. از کهن ترین درختان دیر زیست روستای اوغاز می توان به درختان ارس اشاره نمود. درختان ارس در داخل بافت روستا، تپه های مجاور به روستا و منطقه زو مشاهده می شود. از ویژگی های منحصربه فرد این درختان می توان به درخت ارس امامزاده اشاره نمود که در بین اهالی به عنوان یک درخت مقدس شناخته می شود و مراسم عزاداری محرم شب های محرم در زیر این درخت انجام می گیرد. در مناطقی که این درختان وجود دارند، می توان در کنار مزایای متعدد، انس و الفت بیشتر میان مردم و به ویژه بچه ها، نوجوانان و جوانان با درختان را در پی داشته باشد و از این طریق، فرهنگ ارج نهادن به گیاهان را در میان بازدیدنمایندگان ترویج کرد.
در اوغاز کهنه درخت گردویی کهنسال وجود دارد که به قانله قوز معروف است و قدمتی بیش از 500 سال دارد.
در قله کوه کیسمار محلی به نام قزلر قلعه وجود دارد که آثار خانه های مخروبه و حوض آب و تکه های ظروف سفالی و چینی و مسی در آن مشاهده می شود که این قزلر قلعه ها معمولاً در قله کوه ایجاد می شد و دارای راهی صعب العبور بود و سابقاً قبل از حمله دشمن، دختران و زنان جوان را به آنجا منتقل می کردند تا از هجوم دشمن در امان باشند. البته اجناس قیمتی مانند طلا و زیورآلات را نیز به آنجا منتقل می کردند. این محل در اوغاز کهنه به گنج صلصل نیز معروف است.
از جاذبه های دیگر جهانگردی در اوغاز می توان به آب معدنی کوه کیسمار اشاره نمود. فاصله این چشمه تا روستا زیاد بوده و تنها برای کوهنوردان قابل دسترسی است. شایان ذکر است به تازگی یک کارخانه فراوری آب معدنی با همین نام در ابتدای روستای اوغاز احداث شده است.
روستای هدف جهانگردی گلیان
روستای گلیان در 23 کیلومتری جنوب شهر شیروان و در موقعیت ریاضی 57 درجه و35 دقیقه طول جغرافیایی و37 درجه و14 دقیقه عرض شمالی واقع شده است.این روستا دارای آب وهوای نیمه خشک سرد کوهستانی بوده که منجر به شکل گیری حیات وحش و طبیعت زیبا و دل انگیزی در روستا شده است. در سال 85جمعیت آن 623 نفر بوده است.
گویش مردم این روستا به دو صورت کرمانجی و فارسی است. از صنایع دستی آن می توان به قالیبافی اشاره نمود.
در مورد جاذبه های موجود در روستای گلیان می توان به چشمه های متنوع و فراوان اشاره نمود که از مهم ترین آن ها که قابلیت جهانگردی را دارند می توان به چشمه های شیر خان، برزنگ، پیرک، قلعه نوع، چشمه موسی و چشمه پاسگاه اشاره نمود که در این میان چشمه شیر خان و چشمه پیرک به دلیل داشتن آب گوارا و شیرین و دبی بالا قبلاً جهت آب شرب مردم روستا مورداستفاده قرار می گرفته است.
غار کافر قلعه همان طوری که از اسمش پیداست غاری مسکونی بوده است و در زمان های گذشته از آن به عنوان پناه گاه استفاده می شده است این غار در 5 کیلومتری جنوب باختری روستای گلیان در قسمت راست دره وسیعی که راه برزلی از آن می گذرد واقع است.
از بناهای تاریخی این روستا می توان به کافر قلعه که در ضلع جنوبی روستا قرار گرفته است و حمام قدیمی روستا اشاره نمود.
از اماکن مذهبی آن می توان به امامزاده گلیان، مسجد قدیمی حاج عبدا... که سابقه احداث آن به حدود 200سال می رسد، مقبره بابا توکل از مشایخ و عرفای نامی قرن چهارم هجری بود و از ایشان به عنوان کلیددار و خادم کعبه نام می برند اشاره نمود.
منطقه نمونه جهانگردی اسطرخی
منطقه جهانگردی اسطرخی از توابع دهستان گلیان، بخش مرکزی، شهرستان شیروان در فاصله حدود 29 کیلومتری جنوب غربی شهر شیروان قرار گرفته است. ازجمله جاذبه های این منطقه را در ادامه می خوانید.
آبشارهای روستای اسطخری به دلیل ویژگی های زمین ساختی و طبیعی، جاذبه های ارزشمند، زیبا و شگفت انگیز، باعث جذب جهانگردان به این محل شده است. این آبشار در قسمت جنوب شرقی روستا در داخل باغات واقع شده است. ارتفاع این آبشار از سطح اساس رودخانه حدود 25 متر اندازه گیری شده است. از ویژگی های منحصربه فرد این آبشار می توان به سهولت دسترسی آن اشاره نمود. فاصله این آبشار تا روستا کمتر از 1 کیلومتر و راه ارتباطی به این آبشار ماشین رو است.
چشمه سهراب در جنوب روستای اسطخری واقع شده است. آب رودخانه اسطخری از این چشمه تأمین می شود. از ویژگی های منحصربه فرد چشمه سهراب می توان به سهولت دسترسی به آن اشاره نمود، در حقیقت چشمه سهراب مکانی عمومی برای بازدید جهانگردان و نیز به عنوان یکی از توقفگاه های اصلی برای جهانگردان به حساب می آید. این مکان دارای چشمه ای بسیار زلال است. آب این چشمه آن قدر زلال و شفاف است که سنگ های کف آن به راحتی قابل دیدن است، اطراف چشمه را کوه و باغات در بر گرفته است، 200 متر پایین تر از چشمه، دو استخر پرورش ماهی قزل آلا وجود دارد که جهانگردان می توانند گوشت سفید مورداحتیاج خود را از این مکان تهیه نمایند. دبی آب چشمه سهراب در مواقع پرآبی 200 تا 300 لیتر در ثانیه عنوان شده است.
درختان کهنسال یا دیرزیست در هر کشور جزو مهم ترین ذخایر ژنتیکی گیاهی آن کشور محسوب می گردند و ارزش شناخت و حفظ این منابع از دیدگاه علمی، تاریخ طبیعی و حتی میراث فرهنگی قابل ارزیابی هستند. درختان کهنسال در طول هزاران سال، موانع اکولوژیک و تنش های نامساعد اقلیمی و محیطی متعدد را پشت سر گذاشته و هم چنان به زندگی خود ادامه می دهند. از کهن ترین درختان دیر زیست روستای اسطخری می توان به درخت ارس اشاره نمود درخت ارس در جنوب روستای اسطخری واقع شده است. بیش از 1200 سال قدمت داد. در مناطقی که این درختان وجود دارند، می توان در کنار مزایای متعدد، انس و الفت بیشتر میان مردم و به ویژه بچه ها، نوجوانان و جوانان با درختان را در پی داشته باشد و از این طریق، فرهنگ ارج نهادن به گیاهان را در میان بازدیدنمایندگان ترویج کرد. قرار دریافت این ارس در نزدیکی آبشار و باغات اسطخری می تواند به عنوان یکی از هسته های جهانگردی انتخاب شود. لازم به یادآوری است سهولت دسترسی به این درخت یکی از ویژگی های منحصربه فرد این درخت دیر زیست است.
رودخانه دائمی اسطخری از دامنه های آلاداغ سرچشمه می گیرد.و از مجاورت شرق روستا عبور می کند. پس از عبور از داخل دره باغات اطراف که اکثراً بر روی تراس ها شکل گرفته اند را سیراب می کند. در حقیقت عامل اصلی به وجود آورنده جاذبه های طبیعی در منطقه، رودخانه اسطخری است. رودخانه اسطخری با دبی متوسط و همچنین همراهی شرایط توپوگرافی یک شرایط ویژه را جهت جذب جهانگرد در منطقه به وجود آورده است.
دره ای بسیار زیبا همراه با آب نسبتاً زیاد و باغات میوه در شرق روستا فرصت و موقعیت بسیار مناسبی را برای پیاده روی و گذران اوقات فراغت بخصوص در فصول بهار و تابستان فراهم نموده است.
آسیاب های قدیمی در جنوب شرقی روستا در داخل باغات استقرار یافته اند. در واقع استقرار آسیاب ها در این مکان به دلیل نیروی ثقل آب بوده است. آبشارها نیز در این مکان واقع شده اند. اهالی روستا در روزگاران قدیم از این آسیاب ها جهت آرد گندم استفاده می نموده اند. آثار این آسیاب ها هم اکنون در محل باقی مانده و می تواند به عنوان یکی از جاذبه های منطقه جهت جذب جهانگرد به شمار آید.
در مرکز روستای اسطخری در 29 کیلومتری شهرستان شیروان قرار گرفته است، این امامزاده در بین اهالی و روستاهای اطراف دارای ارج و منزلت فراوان است. و سالانه پذیرای جهانگردان مذهبی عمدتاً در بهار و تابستان بوده است. قسمت هایی از این بقعه در حال بازسازی است. در سایه ایجاد امکانات بیشتر، احتمال افزایش شمار جهانگرد وجود دارد. جهانگردانی که از جاذبه های طبیعی روستا بازدید می نمایند می توانند قسمتی از وقت خود را به زیارت و بازدید از این امام زاده اختصاص دهند.
منطقه نمونه و روستای هدف جهانگردی زوارم
روستای زوارم از روستاهای بسیار قدیمی و آباد شهرستان شیروان بشمار می رود. منطقه جهانگردی زوارم از توابع دهستان زوارم، بخش مرکزی، شهرستان شیروان که در منطقه کوهستانی و زیبای ارتفاعات آلاداغ واقع در فاصله حدود 28 کیلومتری جنوب غربی شهر شیروان و فاصله 22 کیلومتری جاده شیروان به مشهد قرار گرفته است.
این منطقه در تابستان آب وهوای معتدل و در زمستان آب وهوای سرد و مرطوب است.
زوارم در بین دره ای ژرف و طویل و سرسبز و پردرخت با مناظر دیدنی فراوان یکی از مناطق بکر و ییلاقی در شمال خراسان واقع شده است. از آثار تاریخی این روستا می توان به تپه دست ریز ارک و قزلر قلعه اشاره نمود.
منطقه نمونه جهانگردی گلیل
این منطقه با توجه به دارا بودن ویژگی های خاص طبیعی، ازجمله جنگل های انبوه درختان ارس و تنوع بسیار زیاد پوشش گیاهی و نیز زیستگاه خالص ترین قوچ اوریال ازجمله جاذبه های جهانگردی شهرستان شیروان به شمار می رود.
منطقه جهانگردی گلیل از توابع دهستان جیرستان، بخش سرحد، شهرستان شیروان دارای وسعتی حدود 17000 هکتار است.
در فاصله 500 متری از پاسگاه جنگلبانی در منطقه گلیل دریاچه ای مصنوعی ساخته شده است. منبع تغذیه این دریاچه از ذوب برف و باران تأمین می شود.
این دریاچه در فصول خشکسالی یاری شایانی به دامداران منطقه و گونه های جانوری منطقه می کند. این دریاچه قابلیت پرورش ماهی و قایق سواری را در محل به صورت بالقوه دارد. با سرمایه گذاری در این بخش می توان زمینه جذب جهانگرد بیشتر را فراهم کرد.
منطقه گلیل دارای چشمه های فراوانی است که اغلب فصلی هستند.
بیش از 160 گونه گیاهی در منطقه شناسایی شده است گیاهانی چون ارس، کرکو، قره قات، تنگرس، نسترن وحشی، شیر خشت، انجیر وحشی، زرشک، گون، کلاه میرحسن، علف باغ، انواع گندمیان و...
اما آنچه بیش از همه در منطقه خودنمایی می کند وجود درختان دیر زیست ارس است برخی از این ارس ها جزو قدیمی ترین درختان ایران به شمار می فرایند.
مقبره امامزاده زکریا در منطقه گلیل در قله صعب العبور یکی از ارتفاعات قرار گرفته و دارای گنبد سبزرنگ و بارگاه است. مردم نامانلو و روستاهای اطراف و عده ای از مردم شیروان در یکی از روزهای تابستان که معمولاً توسط معتمدین محلی اعلام می شود پیاده و دسته جمعی به سوی قله زکریا حرکت می نمایند و پس از طی مسافتی طولانی که حدود 100 گردنه کوچک عبور می نمایند و به رازو احتیاج با خدای خود و زیارت و سوگواری عمومی می پردازند. البته طبق روایات قدیمی، گنبد در محلی که سر بریده شده امامزاده زکریا قرار گرفته است احداث شده است.
در هنگام برگشت انبوه جمعیت، از زکریا نامزدهای جوان از طرف اقوام و خویشان مورد تعقیب قرار می گیرند و درصورتی که نتوانند از کوه پایین بیایند گرفتار جریمه می شوند و جریمه آن خرید میوه و شیرینی برای اقوام است.
سایر جاذبه های تاریخی و مذهبی و فرهنگی گلیل عبارت اند از: 1-گورستان تاریخی گبری 2-اثر تاریخی کوره های ذوب طلا 3 -سنگر عوض بیگ 4-رودخانه مرزی فیروزه
منبع: گردشبان