رویکرد پزشکیِ محض به مسأله کرونا پاسخگو نیست

به گزارش مجله وبلاگ فروش، به گزارش خبرنگاران، ایجاد رشته یا گرایش های جدید در دانشگاه، متناسب با نیازها و تقاضای جامعه یا تحولات دانش بشری به منظور ایجاد بستر مناسب برای تربیت نیروی انسانی، ظرفیت سازی برای آموزش عالی و همگام شدن با فرایند تحولات علمی جهانی، صورت می گیرد. دانشگاه تهران با قدمتی نزدیک به 9 دهه و دارا بودن ده ها پردیس و دانشکده از جهت صندلی علمی، وجهه ملی و بین المللی و جامعیت آن، یکی از معتبرترین و مهم ترین دانشگاه های کشور به شمار می آید.

رویکرد پزشکیِ محض به مسأله کرونا پاسخگو نیست

ارتباطات سلامت، گرایش بین رشته ای جدیدی است که سنگ بنای آن در دانشگاه تهران نهاده شده و به زودی در گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ایجاد خواهد شد.

دکتر عباس قنبری باغستان؛ استادیار و عضو هیأت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران و مدیرکل روابط عمومی دانشگاه تهران که تألیف و ترجمه چندین عنوان کتاب را در کارنامه علمی خود دارد، در گفت وگو با خبرنگار ایبنا، ضرورت ها و فرایند ایجاد این رشته دانشگاهی را تشریح کرد.

ضرورت و اهمیت ایجاد این رشته جدید دانشگاهی در چیست؟

این رشته یک گرایش بین رشته ای است، یعنی بین رشته های بهداشت و سلامت و رشته ارتباطات. اهمیت آن به این دلیل است که امروز با توجه درهم تنیدگی مسائل و چالش های جامعه، ایجاد گرایش های بین رشته ای در دانشگاه ها یک ضرورت است و نه یک انتخاب. به این معنا که روبروه با مسائل و موضوعات جدید در دنیا معاصر تنها به وسیله روینمودهای یکسویه و تک بُعدی کارساز و حلال مسائل نیست و باید نگرش و رویکرد چندوجهی

با توجه به پیچیده تر شدن مسائل، چالش ها و آسیب هایی که جامعه در قرن 21 با آن روبرو شده، ضروری است روینمودها و برنامه ریزی ها و سیاستگزاری های روبروه با این چالش ها چندوجهی و از زوایای مختلف باشد تا زودتر بتوان به نتیجه رسید

به این مسائل داشت. به این اعتبار، رشته ارتباطات سلامت نیز بر همین مبنا طراحی شده است.

درباره ضرورت راه اندازی این رشته نیز مایلم توجه شما را به عُصاره سخنرانی استاندار تهران که در نشست گفت وگو محور کووید19 که در حاشیه همایش تازه های علوم بهداشتی کشور ایراد شد، جلب کنم که گفت: ما در همراه سازی و قانع کردن مردم در مقابله با کرونا پیروز نبودیم. این موضوع به ویژه اکنون که ما با بحران کرونا روبرو هستیم، بیش از پیش قابل درک است. همانطور که تجربه، نه تنها در ایران بلکه در کل دنیا نشان داد، رویکرد پزشکی محض به مسأله کرونا پاسخگو نبود، نیست و نخواهد بود و به همین دلیل مسأله کرونا و پیغامدهای آن خیلی سریع به یک مسأله اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، مالی و حتی امنیتی تبدیل شد. لذا با توجه به پیچیده تر شدن مسائل، چالش ها و آسیب هایی که جامعه در قرن 21 با آن روبرو شده، ضروری است روینمودها و برنامه ریزی ها و سیاستگزاری های روبروه با این چالش ها چندوجهی و از زوایای مختلف باشد تا زودتر بتوان به نتیجه رسید.

ایجاد این رشته چه کاستی ها و کمبودهای را می تواند چه در محیط علمی و چه در سطح کاربردی و جامعه رفع کند؟

قبل از هرچیز، باید تأکید کنم که در روینمودهای بین رشته ای، هدف نفی تخصص یک رشته نیست، بلکه هدف تکمیل تخصص های مختلف به وسیله هم افزایی ظرفیت ها و مهارت های رشته های مختلف است. هدف از راه اندازی رشته ارتباطات سلامت نیز استفاده از ظرفیت ها، توانمندی ها و مهارت های ارتباطی در روبروه با مسائل و مسائل حوزه سلامت است. در واقع، هدف یاری به اکوسیستم سلامت و نظام بهداشتی کشور است تا بتواند بهتر از گذشته برنامه های خود را در جامعه پیش ببرد.

در حال حاضر، به ویژه در ایام کرونا، ما به وضوح یک نوع کاستی و نارسایی ارتباطی در اکوسیستم سلامت ازجمله در طراحی پیغام، ارتباط با مخاطبان، فهم مخاطبان، کنشگری مخاطبان، استفاده از رسانه های ارتباطی، استفاده از ظرفیت فضای مجازی و ... شاهد هستیم که با رویکرد پزشکی و یا سلامت به تنها قابل حل نیستند. در واقع نگاه

با استفاده از رویکرد ارتباطی که در آن به ابعاد رسانه ای، تبلیغاتی، فرهنگی، مخاطب شناختی و یا حتی اختلال های ارتباطی بیشتر توجه گردد، می توان یاری زیادی به نظام سلامت کشور کرد تا بهتر بتواند پیغام خود را به گروه های هدف منتقل کند، آن ها را بیشتر با خود همراه سازد و در نتیجه به هدف مطلوب خود نائل آید

صِرف پزشکی نمی تواند به این نوع چالش ها پاسخ بدهد. لذا، اینجاست که معتقدیم با استفاده از رویکرد ارتباطی که در آن به ابعاد رسانه ای، تبلیغاتی، فرهنگی، مخاطب شناختی و یا حتی اختلال های ارتباطی بیشتر توجه گردد، می توان یاری زیادی به نظام سلامت کشور کرد تا بهتر بتواند پیغام خود را به گروه های هدف منتقل کند، آن ها را بیشتر با خود همراه سازد و در نتیجه به هدف مطلوب خود نائل آید.

برای فهم بیشتر این موضوع، بگذارید در قالب یک مثال توضیح بدهم. ما برای یک کار پژوهشی، بیش از 1500 پیغام رسانه ای در سه کمپین سلامت محور مرتبط با کرونا را در تهران، مشهد و کرمان ارزیابی کردیم. در این مطالعه معین شد که کلا از حدود 20 تا 30 تکنیک تبلیغاتی، آنهم صرفا در حد نسبتا ابتدایی، برای قانع کردن مخاطبان هدف استفاده شده است، درحالی که ما در عرصه تبلیغات بیش از 60 تکنیک قانع کردنی شناخته شده داریم و بعضا ترکیبی از این تکنیک ها می تواند اثرات فوق العاده ای در نهادینه ساختن یک باور یا نگرش یا حتی یک رفتار روی جامعه داشته باشد یا با توجه به کنشگری مخاطبان در عصر شبکه های اجتماعی (مخاطب فعال)، عمده پیغام ها در این سه کمپین، با رویکرد یکسویه و از بالا به پایین طراحی شده بودند. ضمن آنکه در یک جامعه شبکه ای مشخص دستور کار برای بحث و گفت وگوی عمومی در رسانه های شبکه ای با فراوری محتوا برای رسانه های جمعی کلاسیک متفاوت است، موضوعی که آشکارا در این کمپین ها از آن غفلت شده است.

بنابراین، در طراحی رشته ارتباطات سلامت کوشش نموده ایم تا از زاویه ارتباطات و رسانه، به مسائل و چالش های نظام سلامت در کشور بپردازیم و تا در نهایت نظام سلامت کشور بتواند بهتر و موثرتر در جامعه عمل کند.

رویکرد و سرفصل های اصلی این رشته چیست؟

موضوع ارتباطات سلامت به عنوان یک مساله در نظام های آموزشی تقریبا از دهه 1970 میلادی در غرب آغاز شد. ما در این زمینه ادبیات نسبتا خوبی و غنی هم در داخل و هم در خارج از کشور داریم و به پشتوانه همین ادبیات غنی نیز سعی کردیم، رئوس و سرفصل های درسی مبتنی بر مسائل و موضوعات روز باشد. به طور معین می توان سه ویژگی برای دروس و سرفصل های این رشته بیان کرد: اول اینکه در طراحی این رشته، نظام سلامت 4P (پیش بینی، پیش گیری، شخصی شده (خصوصی) و مشارکتی)

در طراحی رشته ارتباطات سلامت کوشش نموده ایم تا از زاویه ارتباطات و رسانه، به مسائل و چالش های نظام سلامت در کشور بپردازیم و تا در نهایت نظام سلامت کشور بتواند بهتر و موثرتر در جامعه عمل کند.

که مبنای اکوسیستم سلامت در قرن 21 است، بسیار مورد توجه بوده و توضیح درس ها نیز دقیقا متناسب و مبتنی بر همین ها تدوین و طراحی شده است.

به طور مثال در این رشته دروسی پیش بینی شده اند که برای هر چهار مرحله پیش بینی، پیشگیری، شخصی شده و مشارکتی در تمامی فرایندهای سلامت، مراقب و بهداشتی موردنیاز و تأکید است. دوم اینکه دروس پیش بینی شده در این رشته بسیار کاربردی و عملیاتی هستند. به عنوان مثال فرایند طراحی، اجرا و ارزیابی کمپین های سلامت، تکنیک های تبلیغاتی، کاربرد آن ها و مکانیسم تدوین پیغام های ارتباطی، استفاده از رسانه های متعدد (سنتی، مدرن و چندرسانه ای و شبکه های مجازی)، مخاطب شناسی و ... همه هم به صورت تئوریک و هم به صورت کاربری در طراحی درس ها لحاظ شده اند. و سوم جامعه هدف این رشته، یعنی متقاضیان فراوان آن، بسیار وسیع پیش بینی شده به طوری که علاوه بر دانشجویان علوم ارتباطات و علوم اجتماعی، دانشجویان رشته های پزشکی و پیراپزشکی و پرستاری و ... نیز امکان ورود به این رشته را دارند.

مراحل ایجاد این رشته در دانشگاه تهران چگونه است و چه زمانی به صورت رسمی تصویب و اجرایی خواهد شد؟

به صورت کلی رشته های جدید براساس مطالعات متعدد زمینه ای و امکان سنجی (شامل طرح توجیهی، سنجش نیازها، فرصت ها و چالش ها، ظرفیت های موجود، امکان راه اندازی و ...) توسط گروه های آموزشی پیشنهاد می گردد و در صورت تأیید و تصویب در گروه، اهداف کلی و جزئی رشته، سرفصل ها، توضیح درس و منابع و مآخذ آن تدوین می گردد. رشته ارتباطات سلامت نیز در گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران تمامی این مراحل را گذرانده و برای تصویب نهایی به مراجع بالاتر، یعنی معاونت آموزشی دانشگاه ارجاع داده شده است. با توجه به اینکه به ویژه در شرایط اپیدمیک کرونا، فوریت و ضرورت بیش از پیشی برای این رشته احساس می گردد، امیدواریم فرایند اداری و تشریفاتی آن خیلی به درازا نینجامد.

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران
انتشار: 6 دی 1399 بروزرسانی: 6 دی 1399 گردآورنده: sale-blog.ir شناسه مطلب: 8637

به "رویکرد پزشکیِ محض به مسأله کرونا پاسخگو نیست" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "رویکرد پزشکیِ محض به مسأله کرونا پاسخگو نیست"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید