گزارش، 23 سالگی گروه دی 8؛ ظرفیت های مغفول مانده و تغییراتی که ترکیه دنبال می نماید - مجله وبلاگ فروش

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران٬ پانزدهم ژوئن٬ سالگرد تاسیس یک گروه اقتصادی مهم است که تاسیس آن٬ فرازی از تاریخ همکاری های معاصر دنیا اسلام است. گروهی به نام دی 8 که متشکل از هشت کشور مسلمان در حال توسعه است و با نام اختصاری گروه دی 8 شناخته می گردد.

این گروه اقتصادی متشکل از هشت کشور در حال توسعه ٔ اسلامی است که ظرفیت های بسیار مهمی در حوزه های مختلف اقتصادی٬ جغرافیایی و منابع انسانی دارند که شامل این کشورهاست:

1.ایران.

2.ترکیه.

3.پاکستان.

4.بنگلادش.

5.اندونزی.

6.مالزی.

7.مصر.

8.نیجریه.

از جغرافیا تا جمعیت و راه

نگاهی به لیست مزبور نشان می دهد که قدرتمندترین کشورهای دنیا اسلام٬ در دی 8 جای گرفته اند و توانمندی های آنان در کنار جمعیت جوان و قابل توجه و دسترسی های جغرافیایی٬ از فاکتورهای بسیار مهم و قابل توجه این گروه به شمار می آیند.

البته اعضای این گروه٬ حالا و در 23 سالگی تاسیس٬ بسیار قدرتمندتر از گذشته هستند و دو کشور هستهای مهم همچون ایران و پاکستان٬ کشور گردشگر پذیر و در حال توسعه ترکیه٬ کشور پویا و قدرتمندی همچون مالزی٬ جمعیت قابل توجه اندونزی و ظرفیت های خاص مصر٬ بنگلادش و نیجریه٬ اهمیت دی 8 را چند برابر نموده است.

بر اساس تصمیمات اجلاس سران این هشت کشور که در 15 ژوئن 1997 در ترکیه برگزار گشت، سازمان مزبور دارای سه رکن اصلی شامل اجلاس سران٬ شورای وزیران و کمیته متشکل از کارشناسان ارشد است.

اجلاس سران با شرکت رؤسای دولت های کشورهای عضو و شورای وزیران امور خارجه سالی یک بار و اجلاس کارشناسان ارشد دوبار در سال برگزار می گردد.

اربکان و ایده هکاری اقتصادی در دنیا اسلام

این گروه در 15 ژوئن 1997 (25 خرداد 1376) به پیشنهاد نجم الدین اربکان رهبر حزب اسلام گرای رفاه و نخست وزیر وقت ترکیه با هدف تقویت همکاری های اقتصادی میان کشورهای عضو تشکیل شد.

گروه دی 8 یکی از پیمان های منطقه ای است که به منظور ایجاد روابط پایدار اقتصادی بین کشورهای در حال توسعه اسلامی و تقویت نفوذ این کشورها در بازارهای دنیای و برقراری گفت وگو با کشورهای صنعتی تشکیل شده است.

ایده پرداز و پایه گذار اصلی تاسیس دی 8 مرحوم نجم الدین اربکان نخست وزیر اسبق و اسلام گرای ترکیه بود که با سفر به 8 کشور عضو و انجام گفت وگوهای طولانی٬ در تیرماه سال 1375 زمینه ایجاد این گروه را فراهم کرد.

اربکان به دنبال توسعه همکاری اقتصادی بین کشورهای اسلامی بود و رکن اصلی تفکر اقتصادی او این بود که وابستگی به دنیا غرب و عدم توجه به ظرفیت های تجارت و همکاری اسلامی٬ کشورهای قدرتمند دنیا اسلام را از لحاظ اقتصادی و اقتصادی٬ در تنگنا قرار داده است.

اربکان٬ لیست 8 کشور عضو گروه مزبور را به عنوان اجتماعی توصیف نموده که جمع قدرت و امکانات آنان٬ باید همچون هسته دنیا تلقی گردد.

امروز و در 23 سالگی دی 8 شاگردان نجم الدین اربکان٬ بیش از دیگران به اهمیت این گروه اشاره کردند. روزنامه ملی گازته ارگان حزب سعادت٬ تاسیس دی 8 را کوششی برای احیای دنیا اسلام دوران سعادت و مبارزه با اشغال و امپریالیسم نامیده و روزنامه ینی آکیت از روزنامه های اسلامی نزدیک به اتاق فکر حزب عدالت و توسعه نیز این گروه از کشورهای اسلامی در حال توسعه را یک گروه مهم و قدرتمند٬ توصیف نموده است.

ترکیه و تمایل به یارگیری های جدید

ترکیه در سالیان اخیر٬ از حیث توجه به ظرفیت کشورهای دنیا اسلام در حوزه سیاست خارجی و قدرت منطقه ای٬ دست به تحرکات جدیدی زده و چنین به نظر می رسد که تمایل دارد٬ اهداف خود را در بسیاری از حوزه ها به تنهایی پیش ببرد اما در عین حال٬ از آنجایی که خود را محتاج به حضور در گروه های منطقه ای می بیند٬ میخواهد یاران جدیدی را به داخل دی 8 تزریق کند.

مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه بدون آن که از کشور خاصی اسم ببرد به ضرورت این امر اشاره نموده و معتقد است که باید کشورهای جدیدی نیز وارد دی 8 شوند.

البته به نظر نمی رسد که این درخواست ترکیه مشکل خاصی به وجود بیاورد. اما مهم این است که ترکیه می خواهد٬ از ظرفیت بعضی کشورها٬ بیش از دیگران استفاده کند. به عنوان مثال٬ با توجه به تحولات اخیر٬ می توان چنین پیش بینی کرد که ترکیه میخواهد پای 2 دولت آفریقایی لیبی و تونس را نیز به دی 8 باز کند و در همان حال٬ قطر٬ جمهوری آذربایجان و جمهوری ترک قبرس شاقتصادی را نیز همراه کند.

در همین حال٬ بعید نیست که ایران و بعضی دیگر از اعضای دی 8 نیز٬ از ایده پیوستن کشورهایی همچون عراق و افغانستان به این گروه اقتصادی دنیا اسلام٬ استقبال نمایند. اما چنین چیزی٬ منوط و مشروط به این است که نه تنها حساسیت های ویژه مربوط به روابط آنکارا و قاهره٬ بلکه رویکرد پاکستان به عضویت افغانستان نیز در نظر گرفته گردد.

ظرفیت های بر زمین مانده

گروه 8 کشور اسلامی در حال توسعه٬ ظرفیت ها و توانمندی های برجسته ای دارد که در شرایط کنونی٬ بخش قابل توجهی از این ظرفیت ها بر زمین مانده و یا از آن٬ به درستی استفاده نمی گردد. 15 درصد از کل منابع نفتی دنیا و 23 درصد از کل گاز دنیا در اختیار اعضای این گروه است.

مجموع جمعیت 8 کشور عضو این گروه نزدیک به 1 میلیارد نفر است و با وجود آن که در مجموع٬ حجم اقتصادی اقتصاد این کشورها نزدیک به 4 هزار میلیارد دلار است اما میزان مبادلات تجاری اعضا در داخل گروه با همدیگر٬ به رقمی معادل 110 میلیارد دلار رسیده که هنوز جای کار و کوشش بیشتری دارد و میتواند چند برابر گردد.

در شرایطی که اغلب کشورهای عضو دی 8 برای تامین منابع ارزی با مسائل بزرگی روبرو شده و نوسان ارزش دلار٬ اقتصاد آنان را به لرزه درمی آورد٬ کوشش برای توسعه و تقویت مبادلات تجاری و بازرگانی با واحد پول ملی کشورهای عضو دی 8 و همچنین طراحی کارت های بازرگانی اعتباری مشترک برای فعالان اقتصادی این بازار گسترده و بزرگ٬ از راهکارهایی است که می تواند دی 8 را در برابر نظام اقتصادی لیبرال غرب٬ به یک آلترناتیو جدی و قدرتمند٬ تبدیل کند.