توسعه برنامه غیرنفتی، پیش شرط حذف نفت از بودجه 99 - مجله وبلاگ فروش

بعد از آن سازمان برنامه وبودجه در فروردین ماه سال جاری از طرح اولیه اصلاح ساختار بودجه رونمایی کرد، حسن روحانی، رئیس جمهوری هفدهم آذرماه 98 در هنگام تقدیم لایحه بودجه 99 به مجلس، مهم ترین تفاوت بودجه سال آینده را در مقایسه با سال های گذشته، عدم وابستگی به درآمدهای نفتی و مقاوم در برابر تحریم ها و جنگ اقتصادی دانست. آنالیز سرفصل های لایحه بودجه 99 نشان می دهد، رقم کل این لایحه با رشد 14 درصدی نسبت به بودجه سال 98، به 1988 هزار میلیارد تومان رسیده است. در لایحه بودجه سال 99، کاهش 66 درصدی درآمدهای مورد انتظار از فروش نفت و فرآورده های نفتی محسوس است که به نظر می رسد دولت می خواهد از محل فروش و واگذاری اوراق اقتصادی و واگذاری شرکت ها آن را جبران کند.

اما سوالی که از ابتدای تدوین بودجه سال 99 مطرح شده، این است که آیا آرمان قطع وابستگی به نفت در بودجه سال 99 محقق می گردد؟ بعضی از فعالان اقتصادی بر این باورند که شرایط کشور پس از تحریم ها، دولت را مجبور به حذف نفت از بودجه نموده است؛ بدون اینکه برنامه توسعه غیرنفتی در ساختار کلان کشور وجود داشته باشد.

از طرفی، کسری بودجه از دیگر موضوعاتی است که به عنوان یکی از مهم ترین موانع تحقق وابستگی به درآمدهای نفتی مطرح می گردد. در همین رابطه، لطفعلی بخشی، اقتصاددان در گفت وگو با پایگاه خبری اتاق ایران می گوید: اینکه سال جاری دولت تصمیم گرفته تا بدون وابستگی به درآمدهای نفتی، بودجه را تدوین کند، مدیون دولت ترامپ هستیم نه برنامه ریزی خودمان؛ اگر فشار ناشی از تحریم ها نبود حالاها حالاها وارد این راستا نمی شدیم. اینکه دولت شعار بودجه بدون نفت می دهد درست، اما کلیات لایحه بودجه در صورت تصویب، نخواهد تواست دخل و خرج دولت را متعادل کند. چراکه منابع اقتصادی در نظرگرفته شده جایگزین نفت، عملیاتی نخواهند بود.

زهرا کریمی، اقتصاددان در گفت وگو با پایگاه خبری اتاق ایران راستا دولت در قطع وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی را بسیار سخت می داند و بر این باور است که تجربه نشان داده که برنامه های اصلاحی در کشور در فرایند اجرا با مسائل بسیاری روبرو هستند؛ چراکه شرایط خاص کشور اجازه اجرای سیاست های منطقی را در عمل نمی دهد.

حذف نفت از بودجه؛ شعار واهی

سید رضی حاجی آقا میری، عضو کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران هم در گفت وگو با پایگاه خبری اتاق ایران با تاکید بر اینکه عدم وابستگی بودجه به نفت از سوی دولت، شعاری بیش نیست، چراکه برنامه توسعه غیرنفتی برای تحقق این وعده وجود ندارد، می گوید: هر کسی که اندک دانشی درباره اقتصاد داشته باشد، به خوبی می داند که برنامه های این چنینی امکان ندارد که یکباره به وقوع بپیوندد. بلکه اول باید فرهنگ آن در بین افکار جامعه وجود داشته باشد.

او معتقد است: بیش از چهل سال است که اقتصاد کشور وابسته به نفت و درآمدهای نفتی است؛در چنین شرایطی بدیهی است که حذف نفت و تنظیم دخل و خرج دولت بدون وابستگی به درآمدهای نفتی، فرایندی درازمدت می خواهد.

عضو کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران با اشاره به افزایش درآمدهای اقتصادیاتی در نظر گرفته شده در لایحه بودجه 99 می گوید: دولت در حالی ادعا می نماید که اقدام به حذف نفت از بودجه 99 نموده است که اولا بنا به روایت خودش، حدود 60 تا 70 درصد از مودیان اقتصادیاتی، از دادن اقتصادیات خودداری می نمایند؛ بنابراین تمرکز دولت بر اخذ اقتصادیات از اقلیتی است که شرط پرداخت اقتصادیاتش، توان و داشتن شغل است؛ اما وقتی درآمدی وجود نداشته باشد، اقتصادیات بر درآمد قرار است چطور محقق گردد؟ خود رئیس جمهور هم در صحبت های اخیرش تاکید نمود که در شرایط جنگیم و در این شرایط اوضاع فرق می نماید. شرایط صادرات و واردات هم همین است و فعالان واقعی این عرصه فقط گذران امور می نمایند. در این شرایط چطور انتظار می رود اقتصادیات هم بپردازند؟

حاجی آقا میری تصریح می نماید: زمانی که نمی توانیم نفت بفروشیم، چطور می توانیم ادعا کنیم که درآمدهای نفتی محقق خواهد شد؟ یا رشد اقتصادی بدون نفت مثبت خواهد شد؟

او شرط تحقق قطع وابستگی به درآمدهای نفتی را در تدوین برنامه توسعه غیر نفتی می داند و در پاسخ به این سوال که اولویت تدوین این برنامه باید معطوف به چه اموری باشد، شرح می دهد: ما ابتدا باید اصول اولیه تجارت را رعایت کنیم.اولین اولویت هم، برقراری روابط سازنده با دنیاست؛ وقتی نمی توانیم پول جا به جا کنیم و بانک های ما قفل هستند، یک صادرنماینده چطور می تواند فعالیت کند و دولتمردان هم انتظار رونق صادرات داشته باشند؟ ثبات در قوانین و مقررات اقتصادی دیگر مولفه ای است که باید قبل از تدوین هر برنامه ای مورد توجه قرار گیرد.